Warunek w prawie cywilnym – skutki i rodzaje | Adwokat Jelenia Góra

Pojęcie warunku | Adwokat Jelenia Góra

W różnych sytuacjach życia codziennego często uzależniamy nasze działanie zarówno od drugiej osoby, tj. od jej zachowania bądź postępowania, ale także od niezależnych od nas i innych ludzi okoliczności czy wydarzeń. Przykładowo, kiedy mówimy ,,Pójdziemy w góry, jeśli będzie ładna pogoda”, warunkujemy nasze plany od stanu pogody, będącej całkowicie poza naszą kontrolą. Ktoś kto twierdzi natomiast, że ,,pojawi się na spotkaniu, tylko jeżeli jego przyjaciele też to uczynią”, uzależnia niejako swoje przyjście od zachowania się innych osób.

Również w prawie często mamy do czynienia z pewnego rodzaju warunkiem, opisanym szczegółowo w dziale V kodeksu cywilnego. Art. 89 definiuje dokładnie to pojęcie, bowiem czytamy w nim, iż Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, powstanie lub ustanie skutków czynności prawnej można uzależnić od zdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek). Tym samym, warunek możemy rozumieć na dwa sposoby. Zgodnie z pierwszym, pojęcie to będzie oznaczało wyłączenie przyszłe i niepewne zdarzenie (obie te cechy są charakterystyczne i właściwe warunkowi), z drugim zaś - postanowienie czynności prawnej uzależniające powstanie (lub ustanie) jej skutków od owego zdarzenia.

Rodzaje warunków - wyjaśnia adwokat z Jeleniej Góry

Zasadniczo wyróżniamy dwa rodzaje warunków, zgodnie z podziałem wyrażonym już w art. 89 k.c. Pierwszym z nich jest tzw. warunek zawieszający, polegający na tym, że zaistnienie przyszłego zdarzenia jest uzależnione od powstania skutków danej czynności prawnej bądź też takiego obowiązku. Drugi typ warunku to tzw. warunek rozwiązujący, o którym mówimy w przypadku, gdy skutki prawne powstają w chwili dokonania określonej czynności, ale w razie zaistnienia pewnego zdarzenia przyszłego przestają istnieć.

Warto również zauważyć, że warunek może dotyczyć jedynie części skutku prawnego, nie zaś całości konsekwencji. Innymi słowy, od zdarzenia niepewnego oraz przyszłego strony mogą uzależnić zarówno niektóre, jak i wszystkie wywołane przez czynność skutki.

Moc wsteczna warunku – poradnik | Adwokat Jelenia Góra

Zgodnie z art. 90 k.c. ziszczenie się warunku nie ma mocy wstecznej, chyba że inaczej zastrzeżono. Oznacza to, że jeżeli strony nie umówiły się w inaczej, to skutki czynności prawnej powstają lub ustają nie od chwili dokonania tej czynności, ale od momentu ziszczenia się warunku na przyszłość.

Ochrona czynności warunkowej

Czynność ma znaczenie prawne, nawet jeśli całość skutków przewidzianych w jej treści zależy od danego warunku. Tworzy ona bowiem stan związania stron, polegający na tym, że nie mogą one samodzielnie pozbawić owej czynności mocy.

Co więcej, zgodnie z art. 91 k.c. warunkowo uprawniony może wykonywać wszelkie czynności, które zmierzają do zachowania jego prawa. Tym samym, osoba ta może podejmować m.in. takie działania, które zapobiegną udaremnieniu nabycia jej prawa. Z kolei ustawodawca jeszcze szerzej traktuje ochronę osoby, która warunkowo nabywa prawo w wyniku czynności rozporządzającej owym prawem, co zawiera się m.in. w § 1 oraz § 2 art. 92 k.c. Przepisy te brzmią następująco: §1. Jeżeli czynność prawna obejmująca rozporządzenie prawem została dokonana pod warunkiem, późniejsze rozporządzenia tym prawem tracą moc z chwilą ziszczenia się warunku o tyle, o ile udaremniają lub ograniczają skutek ziszczenia się warunku oraz §2. Jednakże gdy na podstawie takiego rozporządzenia osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie osób, które w dobrej wierze dokonały czynności prawnej z osobą nieuprawnioną do rozporządzania prawem.

Warto również mieć na uwadze, że warunek niemożliwy do spełnienia, bądź sprzeczny z ustawą lub zasadami współżycia społecznego uznaje się za nieważny, jeżeli jest zawieszający, bądź za niezastrzeżony, gdy jest on rozwiązujący (art. 94 k.c.).

Fikcja skuteczności

Na zakończenie warto wspomnieć o sankcjonowaniu przez ustawodawcę nieuczciwego zachowania stron wpływającego na warunkowaną czynność prawną. Dokonuje on tego za sprawą tzw. fikcji prawnej, zawierającej się w art. 93 k.c. Zgodnie bowiem z §1. Jeżeli strona, której zależy na nieziszczeniu się warunku, przeszkodzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego ziszczeniu się warunku, następują skutki takie, jakby warunek się ziścił. §2. odwraca natomiast tę sytuację, ponieważ Jeżeli strona, której zależy na ziszczeniu się warunku, doprowadzi w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego do ziszczenia się warunku, następują skutki takie, jakby warunek się nie ziścił.

Pomoc prawna – Adwokat Jelenia Góra

Zagadnienia dotyczące warunku w prawie cywilnym, w tym jego wpływu na ważność i skuteczność czynności prawnych, mogą wydawać się skomplikowane, zwłaszcza w praktyce obrotu prawnego. Jeśli potrzebujesz wsparcia w sprawie zawierającej warunek zawieszający, rozwiązujący lub inny element uzależniający skutki prawne od zdarzenia przyszłego, skorzystaj z pomocy profesjonalisty.
Adwokat z Jeleniej Góry oferuje kompleksową pomoc prawną w sprawach cywilnych – zarówno w doradztwie przy konstruowaniu umów, jak i w postępowaniach sądowych dotyczących ważności czynności prawnych.
Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią w Jeleniej Górze.