Jednym z najważniejszych pojęć, jakie występują w przepisach ogólnych kodeksu cywilnego jest termin. Odnosi się on do punktu bądź odcinku w czasie, którego reguły interpretacji określone zostały w tytule V. wskazanej powyżej ustawy. Owe zasady obliczania terminów stosuje się wobec terminów zawartych w orzeczeniach sądowych, decyzjach innych organów państwowych, w tym administracyjnych, lub też w treści czynności prawnej, jeżeli nie stanowi ona inaczej. Miarą ich wartości mogą być zaś dnie, tygodnie, a także miesiące czy lata.
Zgodnie z art. 111 k.c. termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. Ponadto, jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
Przykładowo, jeżeli sprzedawca wyznaczył 14 dni na zwrot uszkodzonego artykułu zakupionego drogą elektroniczną, a zamówiona rzecz dotarła oraz została rozpakowana przez kupującego 10 stycznia, to ma on czas na zwrócenie tego produktu do 24 stycznia (czas liczymy od 11 stycznia).
Następny w kolejności przepis, tj. art. 112 k.c. traktuje o terminach dłuższych. Tym samym, termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było (ze względu na różną długość poszczególnych miesięcy) - w ostatnim dniu tego miesiąca.
A więc np. termin miesięczny, który rozpoczął się 27 października, upłynie 27 listopada. Jeśli jednak tego typu termin rozpoczyna się 31 maja, to upłynie 30 czerwca. Ponadto, termin tygodniowy, który zaczął się w piątek, upłynie w następny piątek, a termin wynoszący rok oraz rozpoczęty 1 stycznia 2024 r. minie 1 stycznia 2025 r.
Wyjątek od tego przepisu dotyczy zaś obliczania wieku człowieka. Zgodnie bowiem z ostatnim zdaniem art. 112 k.c. przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Oznacza to m.in., że człowiek uzyskuje pełnoletniość w chwili, kiedy rozpoczyna się dzień jego osiemnastych urodzin, nie natomiast w momencie jego końca.
W dalszej części kodeksu ustawodawca wskazuje, jak należy rozumieć niektóre pojęcia związane z wyznaczaniem terminu, jeśli nie zostały one zdefiniowane. Wśród nich znajdują się wyrażenia takie jak początek, środek i koniec miesiąca. Oznaczają one kolejno pierwszy, piętnasty oraz ostatni dzień miesiąca (art. 13 k.c.).
Ponadto, niekiedy w danej ustawie bądź czynności prawnej (np. umowie) nie jest wymagana ciągłość, a w konsekwencji miesiąc liczy się za trzydzieści dni, zaś rok - trzysta sześćdziesiąt pięć dni (art. 114 k.c.). Np. jeśli właściciel domku letniskowego wynajmuje go innej osobie na trzy miesiące w roku, to wówczas jeden miesiąc jest równy trzydziestu dniom.
Niezwykle istotny jest także art. 115 k.c., ponieważ zwraca się w nim uwagę na znaczenie dni wolnych przy interpretacji danego terminu. Zgodnie z nim, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy (tzn. na niedzielę bądź święto określone w ustawie) lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.
Warunek jest to przede wszystkim postanowienie czynności prawnej uzależniające powstanie lub ustanie jej skutków od pewnego zdarzenia przyszłego i niepewnego (ale także samo to zdarzenie). Co ciekawe, podobną interpretację możemy przyjąć również względem terminu, bowiem poza znaczeniem wyjaśnionym w pkt. 1, oznacza też postanowienie czynności prawnej uzależniające powstanie lub ustanie jej skutków od pewnego zdarzenia przyszłego oraz pewnego (ta ,,pewność” odróżnia od siebie te dwa pojęcia).
Art. 116 k.c. wskazuje zaś na powiązanie między tymi dwoma pojęciami. Zgodnie z nim, po pierwsze, jeżeli skutki czynności prawnej mają powstać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku zawieszającym. Po drugie natomiast, jeżeli skutki czynności prawnej mają ustać w oznaczonym terminie, stosuje się odpowiednio przepisy o warunku rozwiązującym (dokładne omówienie kwestii warunku, w tym jego rodzajów znajdą Państwo w poprzednim artykule).
Adwokat Jelenia Góra – prawo cywilne
Jeśli masz wątpliwości co do terminów ustawowych, terminów procesowych lub skutków ich przekroczenia – skontaktuj się z kancelarią adwokacką w Jeleniej Górze.
Oferujemy profesjonalne doradztwo i reprezentację w sprawach cywilnych, spadkowych, umownych i procesowych.
biuro@owo-adwokaci.pl
Artur Obarzanek
tel: +48 606 371 452
Aleksandra Włodarczyk - Ochenkowska
tel: +48 794 984 811
Kamil Ochenkowski
tel: +48 605 167 551
OWO Adwokaci 2024.
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Projekt i wykonanie: Proformat
OWO Adwokaci
Pl. Ks. Wyszyńskiego 52/16
58-500 Jelenia Góra