Tryb ofertowy w praktyce – czas i miejsce zawarcia umowy oraz oferty elektroniczne

Tryb ofertowy to jeden z podstawowych sposobów zawierania umów w polskim prawie cywilnym. Spotykamy się z nim niemal codziennie – zarówno robiąc zakupy w sklepie stacjonarnym, jak i zamawiając produkty przez Internet. W poprzednim artykule wyjaśnialiśmy, czym jest oferta i kiedy wiąże strony. Dziś skupimy się na kolejnych istotnych aspektach: miejscu i czasie zawarcia umowy oraz ofertach składanych w postaci elektronicznej.

Miejsce i czas zawarcia umowy w trybie ofertowym

Kwestie te reguluje art. 70 Kodeksu cywilnego. Zasadniczo umowę uznaje się za zawartą:

• w chwili otrzymania przez oferenta oświadczenia o przyjęciu oferty, albo
• w chwili przystąpienia drugiej strony do wykonywania umowy – jeżeli dojście oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane (art. 69 k.c.).

W praktyce oznacza to, że momentem zawarcia umowy nie jest samo złożenie zgodnych oświadczeń woli, lecz chwila, od której powstają skutki prawne tej umowy. Jeżeli z treści kontraktu nie wynika nic innego, umowa obowiązuje od momentu doręczenia oferentowi akceptacji lub – w określonych przypadkach – od podjęcia wykonywania oferty przez jej adresata.

Miejsce zawarcia oferty

Jeżeli nie wynika ono wprost z treści złożonych oświadczeń, przyjmuje się, że jest nim miejsce, w którym oferent otrzymał akceptację oferty. Wyjątkiem są sytuacje, gdy:

• oświadczenie o przyjęciu nie musi dotrzeć do oferenta (art. 69 k.c.),
• oferta została złożona w postaci elektronicznej.

Wówczas za miejsce zawarcia umowy uznaje się miejsce zamieszkania lub siedzibę oferenta.

Oferty w postaci elektronicznej

Coraz częściej umowy zawierane są z wykorzystaniem narzędzi komunikacji elektronicznej. Zagadnienie to reguluje art. 661 k.c., który dotyczy ofert składanych przy pomocy narzędzi niebędących środkami indywidualnego porozumiewania się na odległość – np. formularzy internetowych.

W takim przypadku oferta wiąże oferenta tylko wtedy, gdy druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie. Nie chodzi tu o przyjęcie oferty, lecz o prostą informację, że została ona doręczona.

Obowiązki przedsiębiorcy

Jeżeli oferentem jest przedsiębiorca, ma on obowiązek przekazać adresatowi przed zawarciem umowy określone informacje techniczne – wskazane w art. 661 § 2 k.c. W praktyce chodzi m.in. o procedurę zawarcia umowy, dostępne sposoby jej utrwalenia czy zasady korygowania ewentualnych błędów.